Radovi u selekciji Asocijacije arhitekata u Bosni i Hercegovini za nagrade Collegium Artisticum 2025 odlikuju se širokim rasponom arhitektonskih tema i programa. Mnogi su ranije prepoznati od stručnih žirija ili su kvalitetni doprinosi arhitektonskim konkursima te su kvalitetni arhitektonski doprinos društvenom životu zajednice kroz intervencije manjih ili većih mjerila, prenamjene zapuštenih objekata itd. Uloga arhitekture se kroz odabrane radove reafirmira kao ključna, ponekad i usprkos diktatu prevalentnih urbanističkih i tržišnih uvjeta. Naročito ohrabruje i zastupljenost studentskih radova koji pokazuju posvećenost arhitekturi i visoku razinu arhitektonskih kompetencija. Samoinicirani radovi se također pohvaljuju jer oni proširuju važnost arhitektonske struke ,a posebno kad se ona ne eksperimentalni i nadahnuti način na godišnjoj manifestaciji Collegium Artisticum susreće s drugim umjetničkim disciplinama.
Žiri se prilikom selekcije radove za izlaganje i nagrade jednoglasno složio da se u kategoriji Enterijera nisu pojavili radovi koji bi opravdali zasebno izlaganje te kategorije.
Žiri se također jednoglasno složio da se nijedan rad nije istaknuo za dodjelu Grand Prixa. U kategoriji Nagrada za realizaciju je to možda posljedica činjenice da se dva rada, dvije džamije, izdvajaju pojedinačnom kvalitetom ali u toj različitosti uspostavljaju komplemetarni tematski dijalog te je njihovo kritičko spajanje u interpretaciji odraz suvremene potrage za značenjem arhitekture i njene uloge u suvremenom društvu. Zajedničko im je i skromno mjerilo i reinterpretacija poznate tipoloških i tektonskih elemenata, ali svaka na svoj način suptilno i originalno progovaraju o dva različita arhitektonska svjetonazora.
NAGRADA ZA REALIZACIJU:
Džamija u Osjeku, Ilidža, Bosna i Hercegovina, 2024.
AUTORI: Kenan Brčkalija i Adnan Harambašić / AHAKNAP
SARADNICI: Asmir Šabić, Adis Malkić, Nejra Durmišević, Hana Kevilj, Amila Banda,Ilhana Robović Poplata, Velid Banda, Bakir Jahić
U svjetonazoru Džamije u Osjeku, Ilidža, Bosna i Hercegovina, autorskog tima Kenana Brčkalije i Adnana Harambašića / AHAKNAP, arhitektonski elementi su apstrakcija poznatog sklopa duhovne namjene dekonstruirani na sastavne dijelove, da bi se ponovno ujedinili na bliski, ali opet začudni način tako da u sebe ugrade i otvore se vanjskom svijetu, prirodi. Paradoks osobnog i kolektivnog duhovnog prostora, osobnog i zajedničkog vrta zajednice događa se kroz čin gotovo mimarske geste koja jasno odaje proces njene gradnje, pa i sve nesavršenosti tog postupka. Zid je element razdvajanja , ali koji spaja vanjski i unutrašnji prostor i kupola koja je element solidnosti, okupljanja, ali koja lebdi, preokreću se u svoju suprotnost, u fuziju arhitekture i prirode , u vrt arhitektonskih elemenata i svjetla. Spoj duhovnog i svjetovnog ovdje je fizički i metafizički ali nije programski. Unutar poznatog arhitektonskog tipa stvara se novi arhitektonski jezik fragmenata, ali prije svega doživljaj prostora koji je istovremeno i blizak i uzvišen. Prostor koji je narativan ali bez riječi.
NAGRADA ZA REALIZACIJU:
Kiraethana Džamija Begluci, Derventa, Bosna i Hercegovina, 2022.
AUTORI: FILTER (Nedim Mutevelić, Vedad Islambegović, Kenan Vatrenjak, Asmir Mutevelić, Ibrica Jašarević)
Svjetonazor koji sugerira Kiraethana Džamija Begluci, Derventa, Bosna i Hercegovina, autoskog tima Nedima Mutevelića, Vedada Islambegovića, Kenana Vatrenjaka, Asmira Mutevelića, Ibrice Jašarevića/ FILTER, bliži je viziji arhitekture kao organizacije i obnove društvene zajednice, sistem prostorne organizacije i vanjskog i unutrašnjeg prostora koji fuzioniraju sadržaje, urbano i pejzažno, a sam arhitektonski izričaj je manje bitan, odnosno ostaje u domeni osobnog ili pak kolektivnog ali specifičnog arhitektonskog rukopisa. Ovaj arhitektonski jezik je reduciran i sveden na bitno. Čitljivo ali nenametljivo kodira različite elemente programa koji spajaju svjetovne i duhovne sadržaje u organičku cjelinu. I prostor knjiga i prostor duhovnosti su u suvremenom životu često pod upitnikom, baš kao i arhitektura kao disciplina. Kao arhitekti moramo vjerovati da neizvjesna društvena, tehnološka, pa i planetarna stvarnost, može dobiti svoju katarzu, odrješenje makar u pojedinačnim vakufima arhitektonskih iskoraka. Možda arhitektura ne može spasiti svijet, kad je već optužena da i sama doprinosi uništenju, ali mora stvarati pojedinačne momente koji daju nadu i pokazuju smisao egzistencije. I unutar samog projekta u Beglucima izdvaja se jedan takav individualni moment malog drvenog paviljona, šedrvana, koji dvodimenzionalni grafički element svjetlosnog ekrana uzdiže na razinu čiste arhitekture, savršenstva konstrukcije, istine.
NAGRADA ZA IDEJU I NEREALIZOVANI PROJEKAT:
Spomenik žrtvama ratnog zločina silovanja u Bosni i Hercegovini, Vogošća, Bosna i Hercegovina, 2025.
AUTORI: Zulejha Šabić – Zatrić i Asmir Šabić
Nagrada za ideje i nerealizovane projekte dodijeljena je Spomeniku žrtvama ratnog zločina silovanja u Bosni i Hercegovini, Vogošća, Bosna i Hercegovina, autorskog tima Zulejha Šabić – Zatrić i Asmir Šabić. Ponovno se moment sjećanja i duhovnosti jasnom arhitektonskom porukom afirmira kao jedini mogući odgovor na neizrecive ljudske patnje. Autori uspješno pronalaze grafički i prostorni kod kojim stvaraju mjesto komemoracije i susreta koje odabrano mjesto ne definiraju snažnim prostornim gestama već su to poznati elementi javnog prostora poput zida, klupe, grafičkog zapisa, digitalnog reljefa, a ne skulpture. Jedno obično mjesto se kroz aktivni poticaj traženja značenja aktivira i pretvara u prostor pojačane duhovnosti i humanizma kroz sjećanje. Upravo je ta običnost elemenata poticaj da nisu samo prostori duhovnosti i prostori sjećanja pretpostavka za dostizanja višeg oblika arhitektonskog značenja, pa i stručnih nagrada i priznanja, već da se taj princip pretvaranja bliskih poznatih elemenata u arhitekturu metafizičkih značenja može primijeniti u bilo kojem arhitektonskom zadatku bez obzira na program, tipologiju, urbani ili prirodni kontekst. Ambicija bezvremenskog sjećanja možda je slična arhitektonskoj ambiciji pretvaranja običnog u univerzalno.
Specijalna priznanja su dodijeljena studentskim radovima, zbog njihovih kvaliteta ali i kao poticaj mladim kolegama autorima i afirmaciji pedagoškog rada u arhitekturi kao ključnog oblika arhitektonske discipline.
SPECIJALNO PRIZNANJE ZA STUDENTSKI RAD: Kompleks pravoslavnog manastira. Materijalizacija duhovnosti čovjeka kroz iskonsku formu., Daorson, Ošanjići (općina Stolac), Bosna i Hercegovina, 2020.
AUTOR: Elmedina Imamović dipl.ing.arh. / MA / +ei_atelier / studio /
SARADNIK: prof. Sead Gološ, dipl. ing. arh., Arhitektonski fakultet Sarajevo, mentor
Priznanje je dodijeljeno magistarskom radu na temu Kompleks pravoslavnog manastira. Materijalizacija duhovnosti čovjeka kroz iskonsku formu., Daorson, Ošanjići (općina Stolac), Bosna i Hercegovina, autorice Elmedine Imamović, pod mentorstvom prof. Seada Gološa, sa Arhitektonskog fakulteta u Sarajevu, ističe se izrazito osobnom i zanimljivom likovnom rukopisu i na zreli način sintetizira suvremene fenomenologije duhovnosti, historije, proizvodnje, arhitektonskog jezika i metodologije, te je svakako snažni temelje i za osobni rast autorice i za školu u cjelini.
SPECIJALNO PRIZNANJE ZA STUDENTSKI RAD:
RED Kiosk Transformer Banja Luka, Bosna i Hercegovina, 2024.
AUTORI: Tim projekta (Iconic) RED Kiosk – A Journey to ModernistHeritage Istraživačkog centra za
prostor. Studenti: Sofia Maksymova, Aneta Gallova, Jakub Suchanek, Adela Tupova, Korana Mrkalj, Tamara Žerajić, Teodora Tomić, Milica Bursać, Teodora Fojkar, Milica Laković, Anja Brnović, Sara Stamatović, Maja Martinović, Jelena Mamlić, Anja Savić, Ivan Bojanić, Mia Davidović, Anja Boričić, Danilo Božunović, Tijana Knežević, Sonja Vidović, Anđela Božić. Mentori: Kristyna Smrzova, Michael Gabriel, Petr Preininger, Slavica Stamatović Vučković, Anica Draganić, Marija Silađi, Tim Jevšenak, Anđela Aćimović, Nevena Novaković, Igor Kuvač.
Partneri: Pop-Up Lab Banja Luka (projekat Erasmus+ APLE), CULTstore Novi Sad (Srbija), Кobra Architects Brno (Češka), Tim za restauraciju К67 u Celju (Slovenija).
Podrška: CEEPUS A.B.C.D. mreža (Departman za arhitekturu Fakulteta tehničkih nauka Univerziteta u Novom Sadu; Arhitektonski fakultet, TU Brno; Arhitektonski fakultet Podgorica, Univerzitet Crne Gore; Arhitektonsko građevinsko-geodetski fakultet Univerziteta u Banjoj Luci), DOCOMOMO BiH, DA UBE SMALL PROJECT FUND i MB Modul.
Fotografije: Dubravko Aleksić, @primalzine
Priznanje je također dodijeljeno projektu RED Kiosk Transformer Banja Luka, Bosna i Hercegovina, autorskog tim projekta koji čine studenti i profesori (mentori) – (Iconic) RED Kiosk – A Journey to Modernist Heritage Istraživačkog centra za prostor. Studenti: SofiaMaksymova, Aneta Gallova, Jakub Suchanek, Adela Tupova, Korana Mrkalj, Tamara Žerajić, Teodora Tomić, Milica Bursać, Teodora Fojkar, Milica Laković, Anja Brnović, Sara Stamatović, Maja Martinović, Jelena Mamlić, Anja Savić, Ivan Bojanić, Mia Davidović, Anja Boričić, Danilo Božunović, Tijana Knežević, Sonja Vidović, Anđela Božić. Mentori: Kristyna Smrzova, Michael Gabriel, Petr Preininger, Slavica Stamatović Vučković, Anica Draganić, Marija Silađi, Tim Jevšenak, Anđela Aćimović, Nevena Novaković, Igor Kuvač; gdje se obnova i analiza ikoničkog kioska arh. Saše Machtig (1966), pretvara u pedagoški zadatak, radionicu koja okuplja višestruke međunarodne škole, mentore i studente da bi na kraju završila analitičkom instalacijom objekta kao crtež u prostoru, te tako postigla transformaciju od pedagoške vježbe u inspirativni arhitektonski artefakt.
STRUČNI ŽIRI IZLOŽBE:
Prof. Leo Modrčin, arhitekt
Izvaredni prof. Rok Kuhar, arhitekt
Aleksandar Lilić, arhitekt
