Arhitektonsko obrazovanje uslovljeno je dinamičnim promjenama na svim nivoima savremenog društva i pod stalnim je uticajem brzih tehnoloških, ekonomskih i socio-kulturnih promjena. Unutar širokog spektra izazova savremenog doba, paradigma održivosti je nesumnjivo postala najvažniji katalizator u procesu transformacije nastavnog procesa i edukacije o arhitekturi. Praćenje i upravljanje procesom promjena postaje još složenije u okruženju koje je prošlo kroz radikalne društvene i političke transformacije.
U nastojanju suočavanja sa navedenim izazovima, 2014. godine je pokrenut akademski istraživački projekat pod nazivom “Promišljanje arhitekture i energetske efikasnosti u arhitekturi i urbanom razvoju”, finansiran od strane projekta “HERD/Energy 2010-2016”. Ovaj projekat je generisao nekoliko zajedničkih aktivnosti, počevši od uvođenja novih projektantskih studija i predmeta u okviru postojećeg nastavnog plana i programa, organizacije konferencija, kolaborativnih istraživačkih aktivnosti, radionica i programa razmjene studenata i akademskog osoblja. Projekat je implementiran na Arhitektonskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu i Fakultetu za arhitekturu i likovne umjetnosti u Trondheimu, zajedno sa Arhitektonsko-građevinskim fakultetom u Banjoj Luci.
Tim povodom je kao rezultat trogodišnje saradnje, 07 i 08. novembra 2016 god. na Arhitektonskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu, održana dvodnevna međunarodna konferencija “HERD_A SARAJEVO 2016 – Higher Education, Research and Development in Architecture”. Na konferenciji je, pored predavanja i izložbe studentskih radova, upriličena i promocija naučne publikacije pod nazivom “Metamorphosis of architectural education in (post) transitional context” (“Metamorfoza arhitektonskog obrazovanja u (post) tranzicijskom kontekstu”).
Ova publikacija sadrži teoretske osvrte i naučno-istraživačke radove akademskog osoblja iz Norveške i Bosne i Hercegovine, koji su učestvovali u pomenutim aktivnostima projekta. Većina publikacije odgovara na potrebu aktueliziranja diskursa o promjeni uloge arhitektonskog obrazovanja, u svjetlu imperativa održivosti. Osim toga, ova publikacija pokreće i uvijek aktuelno pitanje uloge arhitektonskog obrazovanja u rješavanju problema koji proizilaze iz realnog sektora.
Zahvaljujući aktivnom učešću u akademskom procesu, autori osam naučnih radova u publikaciji pružaju uvid u stanje metamorfoze arhitektonskog obrazovanja na svojim matičnim institucijama. S ciljem da se identifikuju interne “slabe tačke” postojećih programa, naučni radovi su proizašli iz detaljne analize postojećeg stanja akademske prakse, referirajući se na uticaj procesa društvene i ekonomske tranzicije na obrazovanje. Osim analitičkog i teoretskog osvrta, ovi radovi prikazuju i rezultate rada projektantskih studija realiziranih u okviru projekta HERD. U publikaciji su posebno istaknute promjene koje su generisane uvođenjem teme održivosti, kao i jačanjem internog i eksternog umrežavanja u obrazovnom procesu.
Zajednička ideja koja povezuje sve radove, je da arhitektonsko obrazovanje treba da preuzme aktivniju ulogu i ne samo da odgovara nego i upravlja dinamičnim procesima u savremenom društvu. Iako rješavanje problema u stvarnom životu svakako predstavlja značajan izazov za akademsku zajednicu, posebno u (post) tranziciji društva, realizacija HERD projekta pokazala je potencijal takozvanih “mikro intervencija” u akademskom procesu. Zajednički zaključak svih učesnika u projektu je da se paradigma održivosti ne smije smatrati kao izolovano područje istraživanja, i da se umjesto toga ona treba integrisati u samu srž razmišljanja, obrazovanja i prakse u svim projektantskim disciplinama.
Ova publikacija pruža uvid u metamorfozu arhitektonskog obrazovanja, i naglašava neka ključna pitanja koja treba uzeti u obzir u budućem radu. Publikacija, koja također predstavlja sažetak aktivnosti projekta HERD, može se smatrati kao osnova za buduće uspješne saradnje u ovoj oblasti.
Link publikacije ovdje.
