Projekt ZENICA 2038 odabran od strane stručnog žirija na selektivnoj izložbi Collegium artisticum – Arhitektura 2018 među 5 radova u kategoriji Ideja.
Projekt: ZENICA 2038, Zenica
Autor: PROJEKT V ARHITEKTURA – Vernes Čaušević i Lucy Dinnen
Više o projektu možete pročitati u nastavku.
(Materijal koji slijedi je dio autorove prijave na CA te je korišten u sklopu izložbe)
Zenica 2038 je dvadesetogodišnji plan revitalizacije Zenice i Zeničko-Dobojskog kantona kao regionalni centar za drvnu industriju i Muzej Industrijskog naslijeđa BiH. Obnova grada nakon stečaja. Projekat proširuje granicu grada u kanton, i raduje se stvaranju novih radnih mjesta, novim sektorima čiste drvne industrije i energije biomase, stručnog i visokog obrazovanja lokalnog i regionalnog stanovništva i inovacijiama u domaćoj proizvodnji masovnih drvenih građevinskih komponenata. Uključujući faznu obnovu Željezare i rudnika mrkog uglja u gradovima iz cijelog kantona u pilane, fabrike za proizvodnju drvenih građevinskih proizvoda, šume, centra za energiju biomase za domaću upotrebu i izvoz u Evropu, također i sačuvanje dijelova bivših fabrika i rudnika u rasparčane lokacije Muzeja industrijskog naslijeđa BiH. Zenica na lokalnoj skali postaje kantonalni centar nove mreže gradova koji ima kao cilj industrijsku i kulturnu revitalizaciju “zaboravljenih” gradova kao Visoko, Breza, Vareš, Kakanj, Žepće, Zavidovići i Maglaj. Umjesto da se projekat isključivo bazira u sadašnjem kontekstu, Zenica 2038 prihvata potrebu za radikalne promjene u BiH industriji i predstavlja se u budućem narativu.
Prva Faza Zenice 2038 počinje sa stvaranjem nezavisne Zeničke Gradske Zadruge kao nosioca projekta u partnerstvu sa Gradom Zenica, otkupljivanjem dijelova Željezare i osnovanjem Regionalnog Centra za Drvnu Industriju i Muzej industrijskog nasljeđa BiH – otkupljeni dijelovi Željezare se pretvaraju u novu pilanu i fabriku za proizvodnju inovativnih drvenih građevinskih proizvoda prefabrikovanih masivnih CLT drvenih komponenata, koji se koriste u budućoj izgradnji Gradske vijećnice u Zenici. Rudnik Mrkog Uglja se pretvara u Termoelektranu na energiju biomase uz novu fabriku. Nova gradska fabrika omogućava partnerstvo i širenje lokalne Srednje industrijske škole i Univerziteta u Zenici sa novim obrazovnim programima vezanim za inovaciju u drvnoj industriji. Također, dijelovi Željezare se sačuvaju kao komemorativne zgrade i postavke za Muzej Industrijskog Nasljeđa koji se spaja sa velikim gradskim parkom sa vanjskom postavkom stare mašinerije iz bivše željezare.
Zgrada Gradske vijećnice je stvorena uz razvitak nove drvne industrije u Zenici koja pomjera granice upotrebe drveta kao konstruktivni i fasadni materijal i prati globalne trendove gdje drvo postaje “novi čelik”. Masivna prefabrikovana drvena konstrukcija postaje slično onome što je beton i čelik bio u vrijeme modernizacije Zenice i bivše jugoslovenske modernističke arhitekture.
Stvaranje novog gradskog centra. Glavni urbanistički potez projekta proširuje veliki gradski park u novi muzej park unutar urbanog bloka Gradske Vijećnice. Novi privremeni javni objekat recikliran i transportovan na lokaciju iz bivše Željezare čuva glavnu postavku Muzeja industrijskog naslijeđa BiH, koji je postavljen na određenoj lokaciji preko puta Gradske vijećnice i pozorišta koji su povezani sa novim trgom.
Vanjske postavke muzej-parka koje su prikupljene iz raznih starig prijeratnih fabrika iz bivše Jugoslavije u Zeničko-dobojskom kantonu i BiH postaju dio vanjskog parkovnog ambijenta i mobilijara te aktiviraju urbani blok i pretvaraju ga u destinaciju i novi centar koji povezuje fragmentirane dijelove grada – stari grad, univezitet, „shopping city“ centar i novu fabriku sa muzejom. Gradski blok postaje destinacija i centralna tačka prohodnosti. Posjetioci nastavljaju iskustvo sa šetnjom od lokacije kroz veliki gradski park i do devastiranih objekata bivše željezare. Rješenje javnog vanjskog prostora je kombiniran sa produžetkom glavnog gradskog parka untar lokacije i pretvaranje urbanog bloka u park sa centralnim trgom ispred vijećnice i nizom manjih trgića ispred svakog značajnog javnog objekta, te time i fragmentira veliku skalu postojećeg javnog prostora.
Gradska viijećnica kao „Treći Dom“. Stvorena zgrada Gradske vijećnice, sa industrijskim i kulturnim objektima povezanim sa njenom realizacijom, je ‘Treći Prostor’ građana. Onaj gdje građani dođu poslije doma i ureda. Mnogi će učestvovati u njenoj realizaciji. Vraćanje istog od shopping centra, Gradska vijećnica postaje građanski demokratski prostor, koji razbija hierarhije funkcija. Prostor u kojem se sve gradske funkcije preklapaju u stalnom demokratskom kretanju funkcionalnosti i mogućnosti kroz zgradu. U kojem gornja etaža pripada javnom sadržaju svečane sale, gdje krov služi kao javna terasa i otvara poglede na novi gradski trg i preko grada.
Postavljanje javnih i polu-javnih funkcija na prizemlju, prvoj etaži i petoj etaži i zelenoj terasi sa pogledom na trg, park i grad stvara jaku javnu prostornu vezu između Gradske Vijećnice i okoline i orijentiše korištenje zgrade prema građanima. Centralni drveni atrij sa otvorenim duplim spiralnim stepeništem dozvoljava javni pristup i korist od strane građana sa jedne strane stepeništa i privatni pristup i korist od strane uposlenika Gradske vijećnice sa suprotne strane. Omogućavajući vizuelne veze i poglede u svakodnevni rad i funkciju raznih servisa gradske uprave, dok je fizički pristup u privatne prostorije i hodnike ograničen na javne prostorije. Veliki prostori od 300 m2 su postavljeni u strateške pozicije kako bi poboljšali fizički i vizuelni pristup građanima.
